1. Thế nào là nhiếp ảnh ý niệm?
Nhiếp ảnh ý niệm là một thể loại hay phương thức trong nhiếp ảnh, dùng để truyền tải một ý tưởng, một ý nghĩa mà người chụp hướng tới và muốn truyền tải tới người xem. Thông thường thì những thông điệp này không nằm hiển hiện trên bề mặt bức ảnh mà chúng có một lớp nghĩa dựa trên những chủ thể được chụp trong ảnh. Định nghĩa này xuất phát từ phong trào Nghệ thuật Ý niệm (Conceptual Art) có từ cuối những năm 60 của thế kỷ trước.
2. Nhiếp ảnh ý niệm được sử dụng như một phương pháp
Nhiếp ảnh ý niệm được sử dụng như một phương pháp thường thấy trong quảng cáo và minh hoạ. Khi đó, bức ảnh sẽ nhắc lại một tiêu đề lớn đi kèm hoặc câu khẩu hiệu nào đó. Những tấm hình này thường sử dụng các công cụ chỉnh sửa, chẳng hạn như Adobe Photoshop để thêm thắt các chi tiết, các yếu tố cần thiết để truyền tải thông điệp.
Một poster của tổ chức WWF tuyên truyền thông điệp giảm thiểu sử dụng đồ nhựa. Có thể thấy, hình ảnh chiếc đồng hồ cát làm từ nhựa đang bóp nghẹt chú voi ở bên trong. Ý nghĩa khá rõ ràng và dễ hiểu vì có khẩu hiệu đi kèm bên dưới.
Mitsubishi Motors giới thiệu dòng xe mới của hãng, không chỉ là công nghệ mới mà bên trong chiếc xe là những gì mạnh mẽ như bản năng của động vật hoang dã.
Cùng khẩu hiệu bên dưới "Lối sống quyết định cách chết của tôi", tấm poster này truyển tải một thông điệp về việc hút thuốc lá sẽ từ từ giết chết chính bản thân người hút.
2. Nhiếp ảnh ý niệm được sử dụng như một thể loại
Trong Nghệ thuật Ý niệm hoặc nghệ thuật đương đại, nhiếp ảnh ý niệm được coi là một thể loại.
Cuối những năm 60 và đầu những năm 70 của thế kỷ 20, nhiếp ảnh thường được sử dụng để ghi lại nghệ thuật trình diễn, điêu khắc hoặc hành động. Nhiều nghệ sĩ không coi họ là nhiếp ảnh gia, đây chỉ là phương tiện để họ thực hiện ý đồ của mình. Tiêu biểu cho thời này có Cindy Sherman, bà chuyên tự hoá trang và làm nhân vật trong chính các bức ảnh của mình nhằm đấu tranh cho phong trào nữ quyền. Camera Tinh Tế đã có một bài ảnh giới thiệu về nữ nghệ sĩ mà anh em có thể xem qua LINK.
Các nghệ sĩ Trung Quốc có rất nhiều tác phẩm tiêu biểu sử dụng nhiếp ảnh ý niệm. Ngoài việc chụp ảnh, họ còn thực hiện ý tưởng của mình bằng hội hoạ, điêu khắc, trình diễn,... Có thể thấy, lúc này nghệ sĩ sẽ tận dụng phương thức nào thể hiện và truyền tải ý đồ của mình tốt nhất, không phân biệt. RongRong và Inri là cặp vợ chồng nổi tiếng trong giới vì những bức ảnh buồn ám ảnh, đầy chất thơ, khám phá mối quan hệ giữa cơ thể con người và môi trường sống xung quanh. Sự đô thị hoá có ảnh hưởng lớn tới tác phẩm của hai người, những ngôi làng nhỏ dần dần biến mất ở những nơi họ đến.
Tại Vạn Lý Trường Thành, Trung Quốc, No.3, 2000 © Rong Rong & Riri
Tại Núi Phú Sĩ, No.8, 2001 © RongRong & Riri
Ngã vào cung điện, 2006 © Li Wei
Sống ở một nơi rất cao, 2007, Bắc Kinh © Li Wei
29 tầng tự do, 2003 © Li Wei
5 tầng tự do, 2004, Bắc Kinh © Li Wei
Bangkok VI, 2011 © Andreas Gursky
Ocean IV, 2010 © Andreas Gursky
Giao phối, 2017 © Võ Thuỷ Tiên
Thờ cúng, 2017-2018 © Võ Thuỷ Tiên